حتما شما هم عبارت روانشناسی زرد را شنیده‌اید، این موضوع در جهان با عنوان روانشناسی عامه پسند Popular psychology شناخته می‌شود که در این صفحه به چیستی روانشناسی زرد می‌پردازم و چرا این موضوع برای عامه مردم جذاب است و به جای بحث‌های علمی روانشناسی علاقمند به شنیدن روانشناسی زرد هستند. البته شاید برای شما جالب باشد که من در دوران روانشناسی ارشد از استادم این سوال را پرسیدم و ایشان نظرشان این بود که بسیاری از ما آدم‌ها علاقمند هستیم مشکلاتمان به صورت خودبه خود و بدون تلاشی از سمت ما حل شود و روانشناسی زرد و مواردی که افراد را به سویی می‌برند که قانع شود همه چیز سرنوشت بوده یا با انرژی خوب فرستادن و موضوعاتی از این قبیل مشکلات حل می‌شود نزد افرادی که دوست دارند کاری برای حل مشکل خود نکنند جالب و جذاب‌تر است.
روانشناسی زرد چیست؟
روانشناسی عامه پسند (روانشناسی پاپ) باورها و ایده های رایجی را توصیف می کند که در سراسر جوامع در زمینه روانشناسی مورد بحث قرار گرفته است. با این حال، بسیاری از مردم مطمئن نیستند که آیا روانشناسی پاپ یا زرد دقیق است یا از افسانه ها و باورهای غلط ساخته شده است. درک معنای “روانشناسی زرد” گاهی با داستان‌های اسطوره‌ای و موارد خیالی نیز ترکیب می‌شود که باید به این موضوع هم توجه داشت.
در نظر گرفتن افسانه‌های رایج در مورد روانشناسی زرد از این جهت مهم است که شاید کمک کند که بدانیم چرا این نوع روانشناسی بین عامه محبوب می‌شود. در همینجا باید اشاره کنم که اگر تصور می‌کنید که روانشناسی زرد فقط در ایران وجود دارد باید بدانید که این تصور کاملا اشتباه است و در سطح بین المللی رواج دارد.
روانشناسی عامه پسند که روانشناسی زرد نیز نامیده می شود، به دانش روانشناختی اشاره دارد که اغلب توسط مردم تکرار و درک می شود. ممکن است بویی از روانشناسی علمی هم در برخی موارد داشته باشد؛ اما بسیاری از روانشناسی زرد مبتنی بر موضوعات پرطرفدار در رسانه‌های اجتماعی، حوزه‌های رایج سلامت روان در زمینه روانشناختی و درس‌های آموخته‌شده از درمان است که به صورت بسیار سطحی بیان می‌شود.
روانشناسی زرد ممکن است درمان شناختی-رفتاری، روانشناسی مثبت، روانشناسی تکاملی، علوم اعصاب، روان درمانی، ذهن آگاهی یا مایندفولنس و نظریه دلبستگی را مورد بررسی قرار داده و برخی از موارد آنها را گلچین کند. این حوزه های موضوعی ممکن است به جوامع کمک کند تا افکار و احساسات را در زمینه های مختلف بهتر درک کنند. وقتی دانش صحیح و مبتنی بر تحقیق و تفکر انتقادی باشد، می تواند بر ادراک عمومی از روانشناسی تأثیر مثبت بگذارد. با این حال، زمانی که تصورات غلط و افسانه‌ها در اطراف جوامع پخش می‌شود، روانشناسی زرد می‌تواند تأثیر منفی داشته باشد که خیلی مهم است که به این موضوع توجه کنیم به عبارت دیگر درست است که گاهی روانشناسی زرد باعث آرامش موقت افراد می‌شود اما نباید از زیان‌های آن چشم‌پوشی کنیم.
یادمان باشد که یکی از وظایف ما روانشناسان این است که نباید سوگیری داشته باشیم اما روانشناسی زرد مملو از سوگیری است.
افسانه ها و باورهای غلط رایج در روانشناسی زرد
چند افسانه و تصور غلط رایج درباره‌ر روانشناسی زرد هست که بیشتر روی آنها مانور داده می‌شود و می‌توانند عواقب بدی داشته باشند؛ در ادامه برخی از این تصورات و موضوعات داغ را مرور می‌کنم:
نیم کره راست و چپ مغز
یکی از رایج‌ترین اسطوره‌ها در روانشناسی زرد این تصور است که افراد یا شخصیت «چپ‌مغز» یا «راست‌مغز» دارند. بر اساس این ایده، افراد چپ‌مغز منطقی، تحلیل‌گر و جزئیات‌گرا هستند، در حالی که افراد راست‌مغز خلاق، احساسی و شهودی هستند.
تحقیقات علوم اعصاب نشان می دهد که مغز ممکن است به مراتب بیشتر از آنچه که نظریه دوگانگی چپ و راست نشان می دهد، به هم پیوسته و پیچیده‌تر باشد و نباید اینقدر کوته فکرانه به آن نگریست. هر دو نیمکره شامل فرآیندهای شناختی مختلفی هستند و هیچ فردی منحصراً به یک طرف متکی نیست.
افسانه استفاده از 10% مغز
افسانه دیگری که ممکن است افراد بشنوند این است که انسان ها تنها از 10 درصد مغز خود استفاده می کنند. این ایده برای دهه ها وجود داشته است و ممکن است توسط فیلم ها و فرهنگ زرد تداوم یابد. به گفته ساینتیفیک امریکن، افراد بیش از 10 درصد از مغز خود را از جمله هنگام انجام کارهای روزانه استفاده می کنند. هر قسمت از مغز عملکردی دارد و بیشتر مناطق در طول روز فعال هستند. جان هنلی، روانشناس در کلینیک مایو، تأیید می کند که اکثر افراد 100 درصد از قدرت مغز خود را روزانه استفاده می کنند.
تاثیرات پیامهای مخفی تبلیغات بر تصمیم‌گیری افراد!
شاید اول فکر کنید که پیامهای مخفی موجود در تبلیغات چه ارتباطی به موضوع بحث ما دارد اما خیلی زود آن را توضیح میدهم. منظور از پیامهای مخفی که خودم اینطور ترجمه کردم معادل عبارت سابلیمنتال مسیجینگ Subliminal Messaging است. مفهوم پیامهای سابلیمینال ممکن است در فرهنگ زرد مورد بحث قرار گیرد به این معنا که پیامهای پنهان در تبلیغات، فیلم‌ها یا موسیقی ممکن است بر رفتار فرد تأثیر بگذارد، بدون اینکه آنها آگاهانه آگاه باشند. در حالی که این موضوع درست است که مغزها ممکن است اطلاعات را به صورت ناخودآگاه پردازش کنند، اما تأثیراتی که برای پیامهای مخفی موجود در پیامهای تبلیغاتی بیان می‌شود اغراق آمیز است؛ این موضوع را از من بشنوید که 8 سال در زمینه دیجیتال مارکتینگ کار کردم. تحقیقات نشان داده است که پیام های مخفی موجود در آگهی‌ها کمترین تأثیر را بر رفتار و تصمیم‌گیری افراد دارند و از نظر من شاید در اورنس و آگاهی افراد از اسم برند تاثیر داشته باشند اما تاثیر معجزه آسایی در ناخودآگاه افراد ندارند. (منبع: betterhelp)
تاثیرات ماده فرومون
فرومون pheromones یک ماده شیمیایی است که باعث ایجاد پاسخ اجتماعی در اعضای یک گونه می‌شود. بسیاری از مردم درباره پدیده فرومون ها بحث می کنند که در حیوانات مختلف مورد مطالعه قرار گرفته و در قلمرو حیوانات به وفور وجود دارد. اگرچه بسیاری از برندها در مورد استفاده از “فرومون” در محصولات خود برای افزایش جذابیت صحبت می‌کنند، هیچ مطالعه‌ی مستندی برای وجود فرمون در انسان پیدا نشده است، حتی محققانی که معتقدند وجود دارد نیز مستندی ندارند.
به همین دلیل، خرید عطری که سازندگانش ادعا می‌کنتد «فرومون» در آن وجود دارد، می‌تواند یک اثر دارونما بر شما داشته باشد، اما بدانید که هیچ‌کس فرمونی را پیدا نکرده است که بتوان آن را اندازه‌گیری کرد یا به موادی مانند عطر اضافه کرد که اصلا بخواهد باعث جذابیت بیشتر شود.
تاثیر روانشناسی زرد بر زندگی روزمره
در حالی که روانشناسی زرد ممکن است افسانه ها و تصورات غلط خود را داشته باشد، چند سهم ارزشمند هم شاید بر زندگی داشته باشد که به آنها اشاره می‌کنم:
افزایش آگاهی عمومی و علاقه به روانشناسی
روانشناسی زرد اغلب باعث کنجکاوی و علاقه به مفاهیم روانشناختی می شود؛ پس با در دسترس‌تر کردن روانشناسی، می‌تواند افراد را به کاوش در این زمینه تشویق کند. با توجه بیشتر مردم به روانشناسی، ممکن است جوامع شروع به عقب نشینی از تصورات غلط و آموزش اعضای خود در مورد کلیشه های مضر کنند و متوجه اشتباهات روانشناسی زرد شوند.
تشویق خود اندیشی و رشد شخصی
بسیاری از ایده‌های روانشناسی زرد، مانند ذهنیت رشد یا هوش هیجانی، ممکن است افراد را ترغیب کنند تا در مورد افکار و رفتارهای خود فکر کنند و این درون نگری می تواند به رشد شخصی و بهبود خود منجر شود.
روانشناسی زرد آغازگر مکالمه و زمینه مشترک بین افراد
روانشناسی زرد ممکن است به عنوان یک شروع کننده مکالمه عمل کند و به افراد کمک کند تا با دیگران بر سر علایق مشترک در مفاهیم روانشناختی ارتباط برقرار کنند. بحث در مورد این ایده ها می تواند منجر به گفتگوهای عمیق تر و معنادارتر شود و زمینه های مشترک بین افراد ایجاد کند.
بدنام کردن به دنبال کمک
بسیاری از مردم از کمک حرفه ای گرفتن می ترسند، زیرا ممکن است بر این باور باشند که صحبت با یک درمانگر کار افراد ضعیف است و در نظر داشته باشید که مطالعات نشان داده اند که مردان کمتر به دنبال حمایت هستند، زیرا آنها اغلب این تفاسیر را در مورد درمان دارند. کسی که یک واقعیت جالب در مورد سلامت روان را به صورت آنلاین می بیند، ممکن است در صورت ارتباط با اطلاعات، نگاه بهتری به روانشناسی پیدا کند؛ برای مثال، اگر ویدیویی در رسانه‌های اجتماعی در مورد علائم افسردگی ببیند و خودش آن علائم را داشته باشد احتمال این که فرد برای کمک به روانشناس مراجعه کند بیشتر می‌شود.
نگاه مسئولانه به روانشناسی زرد
فرهنگ روانشناسی زرد می تواند فوایدی داشته باشد، اما زمانی که مسئولانه و با احتیاط به آن نگاه کنیم، ممکن است ارزشمندتر باشد. در زیر نکاتی وجود دارد که به شما کمک می‌کند در روانشناسی زرد با حفظ یک چشم‌انداز سالم و متعادل، حرکت کنید.
برای یادگیری از منابع مختلف استفاده کنید
در حالی که روانشناسی زرد ممکن است مفاهیم روانشناختی را بیان کند، تشخیص اینکه ممکن است دقیق ترین یا جامع ترین اطلاعات را ارائه ندهد، خیلی مهم است. برای درک بهتر موضوع، منابع دیگر مانند مقالات دانشگاهی، کتاب ها و وب سایت های معتبر را بگردید و به یک منبع اکتفا نکنید؛ به عنوان مثال، قبل از اینکه آنچه را که در رسانه های اجتماعی می بینید، باور کنید، سعی کنید از چندین منبع استفاده کنید.
از تعمیم بیش از حد خودداری کنید
روانشناسی زرذ اغلب مفاهیم پیچیده را ساده می کند که ممکن است منجر به تعمیم بیش از حد شود. مردم متنوع هستند؛ همه در دسته بندی ها یا برچسب های منظم قرار نمی گیرند. احتیاط کنید که مفاهیم روانشناسی زرد را بیش از حد تعمیم ندهید که دچار مشکل خواهید شد و سوگیری خواهید داشت.
پرورش شک و تردید
هنگام مواجهه با ادعاها یا ایده های روانشناسی زرد، با نگاه سالمی از شک و تردید با آنها برخورد کنید. مایل باشید اطلاعات را زیر سوال ببرید و دیدگاه های جایگزین را در نظر بگیرید. به خاطر داشته باشید که رشته روانشناسی دائما در حال تحول است و اکتشافات ممکن است ایده های موجود را به چالش بکشند یا به روز کنند.
دانش خود را مسئولانه به اشتراک بگذارید
همانطور که به کاوش در دنیای روانشناسی ادامه می دهید، ممکن است وسوسه شوید که دانش جدید خود را با دیگران به اشتراک بگذارید. در حالی که درگیر شدن در گفتگو در مورد روانشناسی ممکن است ارزشمند باشد، در ارائه ایده های روانشناسی زرد به عنوان واقعیت محتاط باشید. دیگران را تشویق کنید که انتقادی فکر کنند و همچنین به دنبال اطلاعات اضافی باشند.
نظر شما درباره روانشناسی زرد چیست؟
موضوعی در نظر دارید که به نظر شما روانشناسی زرد است و افراد زیادی به اشتباه به آن معتقد هستند؟
